Het kabinet heeft een script “Mission Impossible Kunduz” gepresenteerd met dank aan Groenlinks. “Dat is vooral vervelend voor GroenLinks.”
Dat zeggen Kustaw Bessems en Camil Driessen in dagblad De Pers. De verslaggevers noemen deze situatie vooral naar voor GroenLinks, omdat ze die als “kingmaker van de Kunduzmissie” bestempelen.
Naar verwachting zou vrijdag een brief naar de Tweede Kamer gestuurd worden waarin de Afghaanse regering belooft dat de politieagenten die Nederland op gaat leiden niet tegen de Taliban zullen vechten. Dit zou dan een bijlage zijn bij een brief van het kabinet.
GroenLinks-leider Jolande Sap eiste namelijk dat agenten niet worden ingezet om tegen opstandelingen te vechten. Het kabinet presenteerde vervolgens een “volledige civiele” missie, waar meteen onder deskundigen twijfels over bestonden.
De toezegging was een voorwaarde van D66, GroenLinks en de ChristenUnie om de missie te steunen.
Verkrampt
De verslaggevers van De Pers laten vervolgens Martine van Bijlert aan het woord. Zij leidt het Afghanistan Analysts Network (AAN) in Kabul, een onafhankelijke non-profit organisatie die tot doel heeft om tot een beter begrip te komen van de realiteit en de ontwikkelingen in Afghanistan.
Ze nam ook deel aan de hoorzitting in de Kamer, en noemt nu de nadruk op het civiele karakter van de missie goed, maar te “verkrampt”.
Van Bijlert zegt in de krant: “In het huidige Afghanistan vecht de politie tegen de opstandelingen. De politie is zelfs de meest vooruitgeschoven post van de regering. Dan kun je wel afspreken dat zij niet gaan vechten, maar het gebeurt gewoon.”
Ze stelt dat de Kamer heeft ingestemd met beloften die niet te houden zijn.
Van Bijlert meldde in februari dat de veiligheidssituatie in Kunduz rooskleuriger tijdens de hoorzitting werd afgeschilderd dan die in werkelijkheid is.
“Nederland gaat vanaf dag één te maken krijgen met een aaneenrijging van kleinere en grotere incidenten in Kunduz. Het gebied is onveiliger dan vorige maand tijdens de hoorzitting en in het daaropvolgende Kamerdebat is voorgesteld.”
Beloften
In De Pers geven Bessems en Driessen vervolgens een overzicht van beloften die door de regering werden gedaan, een “make-over” van het oorspronkelijke besluit.
Zo schreef de regering op 21 januari dat niet kon worden uitgesloten dat opgeleide agenten “betrokken worden bij militaire operaties tegen de Taliban”. Een week later stelde premier Rutte zich “persoonlijk garant” voor het volledige civiele karakter van de missie.
Over de betekenis hiervan, werden Kamervragen gesteld door de Partij voor de Dieren. Rutte antwoordde dat hij met zijn uitlating zijn persoonlijke betrokkenheid wilde tonen.
Vorige week werd pijnlijk duidelijk dat de Nederlandse eis om de trainingsduur voor de agenten te verlengen van zes naar acht weken op bezwaren stuit van de VS, het toonaangevende land binnen de NAVO-troepenmacht in Afghanistan. De Pers verwijst hierbij naar het onderzoek van NRC Handelsblad.
Afghaanse bronnen meldden eerder deze week dat de opleiding die de NAVO geeft aan agenten van de "lokale politie" in Afghanistan zelfs maar een maand duurt.
Dan speelt nog een rol dat de veiligheidssituatie in de Noord-Afghaanse provincie dit jaar is verslechterd, terwijl het kabinet in januari beweerde dat die aanmerkelijk was verbeterd.
Hierover stelde de SP al Kamervragen, maar minister Rosenthal van Buitenlandse Zaken hield voet bij stuk de missie doorgang te laten vinden.
Probleem
Het probleem voor GroenLinks is nu volgens Bessems en Driessen dat Jolande Sap haar uiterst kritische achterban wilde overtuigen door erg te benadrukken "dat al háár eisen zijn ingewilligd. Kunduz is zo, meer dan van wie ook, de missie geworden van Sap en haar partij”.
GroenLinks kan nog altijd zijn steun intrekken als de kabinetsbrief die wordt verwacht niet in goede aarde valt.
Het artikel in De Pers meldt dat de tegenstemmer binnen de fractie, Ineke van Gent, niet de enige was die aan de missie twijfelde. “Bij sommige voorstemmers speelde mee dat zij destijds de kersverse fractieleider Sap niet wilden afvallen.” Sap had ook “gedeald” met Mark Rutte.
Sap stelde wel, dat als de missie niet zou voldoen, de stekker eruit getrokken kon worden.
Ook in een later stadium kan GroenLinks zijn steun intrekken, als de militairen en trainers al zijn aangekomen in Kunduz.
Maar dan ontstaat de situatie dat Nederland tegen de wil van een parlementaire meerderheid deelneemt aan een oorlog, zoals verslaggever Joeri Boom deze week betoogde in De Groene Amsterdammer.
Zie ook:
“GroenLinks heeft een geschiedenis van draaien en duiken bij militaire operaties”
“Kunduz onveiliger dan bij hoorzitting en debat voorgesteld”
Rutte beantwoordt Kamervragen over ‘Rutte-garantie’ missie Kunduz
Rosenthal blijft bij zenden politiemissie ondanks verslechterende veiligheid
"Kansloze 'civiele missie' in Kunduz"
